Op straat houdt een zich beminnelijk voordoend medemens u staande en vraagt: Wie is Drs. P? De microfoon bevindt zich al voor uw lippen. Drs. P is dan wel een bekende landgenoot, maar nu u op staande voet antwoord moet geven redt u zich er maar uit met de kreet: Heen en Weer!
Of als Drs. P u ooit met een uitspraak op de televisie of in de leesportefeuille zo heeft bezeerd dat niets anders u is bijgebleven, dan reageert u minstens onwelwillend - en u bekijkt degene die de vraag stelde ook meteen met andere ogen.
Het is ook mogelijk dat u met vrucht Nederlands heeft gestudeerd, dan zegt u misschien wel: Drs. P onderscheidt zich van veel andere tekstschrijvers door zijn taal-beheersing en originaliteit. Wanneer u een fan bent zegt u niets en zet u onmiddellijk het nummer Trapportaal in, of een andere Drs. P-evergreen.
Zo zou het kunnen gaan, maar in doorsnee zullen zulke straatinterviews niet veel meer opleveren dan het beeld van een man die vermakelijke teksten schrijft, die zich als heer opvallend onderscheidt van alle anderen die zich manifesteren in deze ontspanningsbranche, en die tussendoor met krasse uitspraken hele volksstammen tegen zich inneemt.
De ervaring heeft geleerd, dat Drs. P op twee manieren door de media wordt benaderd: de interviewer is uit op een lollig stukje of hij heeft zich voorgenomen een stuk of wat controversionele uitspraken te noteren. De vooroordelen worden steevast bevestigd.
Dat zal niemand een zorg zijn, dat gaat zo. Maar er komt nooit iets anders aan de orde en dat is jammer. Het verschijnen van deze lp is een goede gelegenheid voor het plaatsen van enkele sanerende opmerkingen. Drs. P zal een onderneming die zo nadrukkelijk op zijn persoon gericht is misschien, niet eens met opzet, saboteren.
Maar in de loop der jaren zijn bepaalde facetten zo kernachtig onder woorden gebracht, dat zich uit citaten een gaaf profiel laat opbouwen, en dat misstaat ook niet op de hoes van een verzamel-lp.
In het Boekenweekgeschenk van 1977 staan deze personalia vermeld: Heinz Hermann Polzer, geboren 24-8-1919 te Thun (Zwitserland). Deed doctoraal examen aan de Economische Hogeschool te Rotterdam. Schrijft teksten, muziek, boeken, artikelen, radiostrips, toneel, light verse etc. Bij groot publiek bekend door zijn liedjes als Drs. P.
Het vakmanschap waarmee Drs. P is uitgerust, is even zeldzaam in ons taalgebied als het onverbloemde plezier dat hij heeft in het benutten ervan. Een citaat: Het luisteren naar zijn teksten is een spannend avontuur, omdat je je steeds zit of te vragen welk woord hij op het voorgaande zal laten rijmen, terwijl zo'n rijmwoord bij de meeste tekstdichters al ingebouwd zit in het woord waarop gerijmd moet worden.
Dat tekent de grootmeester, die met hetzelfde aantal schaakstukken op hetzelfde aantal velden meer kanten op kan en meer combinaties tot stand weet te brengen dan de gemiddelde schaker. (Nico Scheepmaker).
De persoon van de vakman komt meer tot uitdrukking in deze regels: Ik bezie zijn taalgebruik, zijn kleding en zijn weigering om ook maar iets prijs te geven van zijn innerlijk of privéleven als uitheemse exotische eigenschappen.
Alle afleidingsmanoeuvres ten spijt vermoed ik heftigheid, liederlijkheid, hang naar schoonheid en een absoluut gebrek aan vertrouwen in het merendeel van de mensheid. (Adèle Bloemendaal). En een rake schets geven deze woorden: Een non-conformist met hoffelijke manieren, een buitenbeentje in een regenjas, een zanger met een kraakstem, een beroemdheid zonder sterallures, een bekende Nederlander die Zwitser is. (Pim Oets).
Degenen die er in slagen Drs. P te zien optreden behoren tot een bevoorrechte minderheid. Hij is geen Henk Elsink, hij is geen André van Duin. Het verschil zit hem in heel wat meer dan de stembanden - Drs. P is niet te koop.
Hij maakt geen tournees, hij heeft geen manager, geen B.V., zijn telefoonnummer staat niet in de gids en wie hem toch weet te bereiken en hem voor een optreden wil strikken loopt de kans zijn moeite met een allervriendelijkste weigering beloond te zien: het opluisteren van een soirée vormt immers maar een klein deel van het aktieve bestaan van Drs. P.
Wie het lukt een optreden bij te wonen moet dan nog afwachten of de ware geest wil komen over artiest en publiek. Dat is volstrekt onvoorspelbaar en als het gebeurt wordt zo'n avond een aangrijpende, niet na te vertellen belevenis.
Van de elkaar snel opvolgende, soms in de karakteristieke welgekozen bewoordingen aan elkaar geprate nummers eist de tekst een belangrijk deel van de aandacht op. Het zijn nooit teksten die naar inhoud aan de gewekte verwachting voldoen, nimmer klinkt er een boodschap die de toehoorder al in huis had, nee, hij wordt telkens weer op het verkeerde been gezet.
Het is topvoetbal met begrippen, ladingen en vooroordelen: Drs. P, de Johan Cruijff van het variété. " Ondertussen passeren welluidende en adequate melodieën het oor. Bij herhaald beluisteren van de op de plaat vereeuwigde nummers moet vastgesteld worden dat ook tal van composities van Drs. P meesterwerkjes zijn.
Zoals pianist Wim Jansen die Drs. P in een aantal nummers (zoals Kattekwaad, Veerpont, Oost-Groningen, Sneker café) begeleidde, al eens schreef: De muzikaliteit die in zijn liedjes te horen is moet hem ergens zijn aangewaaid.
Hij weet wat hij wil, noteert dat in melodielijn en bijpassende accoorden en gaat een vriendelijke maar onverbiddelijke discussie aan als de pianist van zijn harmonisatieschema afwijkt. De schoenmaker houdt zich niet bij zijn leest, gelukkig maar.
De doctorandus in de economie H.H. Polzer is inmiddels aangezocht door de redactie van de Winkler Prins Encyclopedie om voor de nieuwe uitgave de rubriek versvormen te verzorgen. Het valt moeilijk te ontkennen dat deze tekst Drs. P op de korrel neemt en als hij hem onder ogen krijgt zal hij zich er niet in verlustigen.
Wanneer we elkaar nadien ontmoeten maakt hij er melding van dat het verhaal onder zijn aandacht is gekomen - met een hoofdknik. Zand Erover.
Frits Oppenoorth.
